Língua botolan

Botolan é uma língua sambálica falada por 32.867 pessoas (Conf.SIL) do povo Sambal, principalmente nos municípios Zambal de Botolan e Cabangan nas Filipinas.

Áreas onde Botolan Sambal é falado
Botolan (Sambal)
Falado(a) em: Filipinas
Região: partes de Zambales,, Luzon
Total de falantes: 33 mil (2000)
Família: Austronésia
 Malaio-Polinésia
  Filipina
   Luzon Central
    Sambálica
     Botolan (Sambal)
Estatuto oficial
Língua oficial de: Komisyon sa Wikang Filipino
Códigos de língua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
ISO 639-3: sbl

Variantes

O povo Ayta do sitio Villar, Botolan, e sitio Kakilingan, Santa Fé, Cabangan também fala um dialeto botolano com algum item léxico único.[1]

Escrita

A língua Botolan usa o alfabeto latino sem as letras C, F, J, Q, U, V, X, Z.

Fonologia

Botolan tem 20 fonemas: 16 consoantes e quatro vogais. A estrutura da sílaba é relativamente simples. Cada sílaba contém pelo menos uma consoante e uma vogal.

Vogais

Botolan tem quatro vogais fonêmicas. Essas são:

  • /a/ uma vogal não arredondada da frontal aberta
  • /e/ uma vogal não arredondada da frontal meio-fechada
  • /i/ uma vogal não arredondada frontal fechada
  • /u/ (escrita como ‘o’) a Close back rounded vowel|close back unrounded vowel

São cinco os ditongos: /aɪ/, /uɪ/, /aʊ/, /ij/, /iʊ/.

Consoantes

A seguir está uma tabela das consoantes botolan. Todas as oclusivas são não aspiradas. A velar nasal ocorre em todas as posições, inclusive no início de palavra.

Bilabial Dental Palatal Velar Glotal
Oclusiva Surda p t k - [ʔ]
Sonora b d g
Africada Surda (ts, ty) [tʃ]
Sonora (dy) [dʒ]
Fricativa s (sy) [ʃ] h
Nasal oclusiva m n (ny) [ɲ] ng [ŋ]
Lateral l (ly) [lj]
Vibrante r
Semivogal w j

As consoantes /d/ e /ɾ/ às vezes podem se intercambiar como já foram alofones.

Tonicidade

A tonicidade é fonêmica em Botolan e é muito importante é muito importante, pois se diferenciam palavras com as mesmas grafias, mas com significados diferentes, por ex. hikó (eu) e híko (cotovelo)

Mudanças fonológicas

Muitas palavras pronunciadas com / s / e / ɡ / em língua filipina têm / h / e / j / , respectivamente, em seus cognatos Botolan. Compare-se hiko e bayo com o filipino siko e bago.

Amostra de textos

Pai Nosso

Mateus

Tatay nawen ya anti ha katatag-ayan,
Hay ngalan mo ay igalang dayi nin kaganawan.
Andawaten nawen ya tampol kayna dayin mag-arí.
Mangyari dayi ya kalabayan mo bayri ha babon lotá
Bilang ombayro ha katatag-ayan.
Hapa- ay biyan mo kayin pamamangan ya
angka-ilanganen nawen.
Patawaren mo kayi ha kawkasalanan
nawen bilang pamatawad nawen ha nakapagkasalanan konnawen.
Agmo kayi biyan ma-irap ya pagsobok boy
ipakarayó mo kayi koni Satanas.[2]

=Provérbio nacional

Abaixo tradução em Botolan do provérbio nacional das Filipinas [3] “Aquele que não reconhece seus inícios não alcançará seu destino,”.

  • Botolan: “Hay ahe tanda nin nanlek ha pinangibatan, ay ahe makalateng ha lalakwen.
  • Filipino: “Ang hindi marunong lumingon sa pinanggalingan ay hindi makararating sa paroroonan.

Notas

  1. Himes, Ronald S. 2012. “The Central Luzon Group of Languages”. Oceanic Linguistics 51 (2). University of Hawai'i Press: 490–537.
  2. «Botolan Sambal». Consultado em 29 de julho de 2018. Arquivado do original em 29 de setembro de 2007
  3. [http://iloko.tripod.com/philproverb.html National Philippine Proverb in Various Philippine Language

Ligações externas

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.