уҡытыусы

Bashkir

Etymology

From уҡытыу (uqıtıw, “teach”) +‎ -сы (-sı, affix forming an agent noun).

Compare with exactly analogous terms in other languages: Tatar укытучы (uqıtuçı), Kazakh оқытушы (oqytuşy), Uzbek o'qituvchi (“teacher”), Turkish okutucu (“teaching, instructing”).

Pronunciation

IPA^(key): [u.qɯ̞.tɯ̞w.ˈsɯ̞]
Hyphenation: у‧ҡы‧тыу‧сы

Noun

уҡытыусы • (uqıtıwsı)

teacher (in elementary, high school)
Уҡытыусының ғүмере мәктәптә үтә.
Uqıtıwsınıŋ ğümere mäktäptä ütä.
The teacher's life passes in the school.

Уҡытыусы апай мине таҡтаға мәсьәлә сисергә сығарҙы.
Uqïtïwsï apay mine taqtağa mäs'älä sisergä sïğarðï.
The teacher (mistress) called me to the board to solve a problem.

Беҙ, уҡытыусылар, йыш ҡына уҡыусыларыбыҙға: “Көндәлек — һеҙҙең йөҙөгөҙ”, тип әйтергә яратабыҙ.
Beð, uqıtıwsılar, yış qına uqıwsılarıbıðğa: “Köndälek — heððeŋ yöðögöð”, tip äytergä yaratabıð.
We, teachers, often like to tell our students: "a student's report card is his/her face".

Уҡытыусы баланың һәр фекерен ихтирам итеп, уны тыңларға, йүнәлеш бирергә һәм үҫтерергә тейеш.
Uqıtıwsı balanıŋ här fekeren ixtiram itep, unı tıŋlarğa, yünäleş birergä häm üθterergä teyeş.
The teacher must respect the child's every thought, listen to it, give (it) a direction and develop it.

Declension

Declension of уҡытыусы (uqıtıwsı)

	singular	plural
absolute	уҡытыусы (uqıtıwsı)	уҡытыусылар (uqıtıwsılar)
definite genitive	уҡытыусының (uqıtıwsınıŋ)	уҡытыусыларҙың (uqıtıwsılarðıŋ)
dative	уҡытыусыға (uqıtıwsığa)	уҡытыусыларға (uqıtıwsılarğa)
definite accusative	уҡытыусыны (uqıtıwsını)	уҡытыусыларҙы (uqıtıwsılarðı)
locative	уҡытыусыла (uqıtıwsıla)	уҡытыусыларҙа (uqıtıwsılarða)
ablative	уҡытыусынан (uqıtıwsınan)	уҡытыусыларҙан (uqıtıwsılarðan)