պտղաբեր

From Old Armenian պտղաբեր (ptłaber).

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): [pətʁɑˈbeɾ]
• (Western Armenian, standard) IPA^(key): [bədʁɑˈpʰeɾ]

• Audio (Eastern Armenian)

  (file)

պտղաբեր • (ptġaber) (superlative ամենապտղաբեր)

1. fruit-bearing, fruitful, fertile, fecund
   • 1869–70, Raffi, Xačʿagołi hišatakaranə [The Memoir of a Cross-Stealer] :

     Որպես չէ կարելի մի վատ, անարգավանդ հողից առողջ և պտղաբեր բույսեր սպասել, այնպես էլ չէ կարելի մի անբարեկարգ երկրից սպասել լավ մարդիկ։

     Orpes čʿē kareli mi vat, anargavand hoġicʿ aṙoġǰ ew ptġaber buyser spasel, aynpes ēl čʿē kareli mi anbarekarg erkricʿ spasel lav mardik.

     As one cannot expect healthy fruit-bearing plants from a bad, barren soil, so one cannot expect good men from a disorderly country

2. (archaic) carrying fruit or other offerings to the church
3. (figuratively) productive, fruitful, prolific (e.g., of the mind)
   • 1979, Leo Tolstoy (translation), Anna Karenina :

     Որովհետև արդարացի միտքը չի կարող պտղաբեր չլինել։

     Orovhetew ardaracʿi mitkʿə čʿi karoġ ptġaber čʿlinel.

     Because a just idea cannot be not fruitful.

• (fruit-bearing): պտղատու (ptġatu)

• “պտղաբեր”, in Žamanakakicʿ hayocʿ lezvi bacʿatrakan baṙaran [Explanatory Dictionary of Contemporary Armenian] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, 1980, page 218a

պտուղ (ptuł, “fruit”) +‎ -ա- (-a-) +‎ բերեմ (berem, “to bear, carry”)

պտղաբեր • (ptłaber)

1. bearing or producing fruit, fructiferous

   պտղաբեր ծառ ― ptłaber caṙ ― fruit-tree

   պտղաբեր լինել ― ptłaber linel ― to fructify, to bear fruit, to bring forth, to produce; to offer; to render fertile; to profit

   • 5th century, Bible, Genesis 1.11:

     Եւ ասաց Աստուած․ բղխեսցէ՛ երկիր բանջար խոտոյ․ սերմանել սերմն ըստ ազգի եւ ըստ նմանութեան․ եւ ծառ պտղաբեր՝ առնել պտուղ ըստ ազգի իւրում․ որոյ սերմն իւր ի նմին ըստ ազգի ի նմանութիւն ի վերայ երկրի […]

     Ew asacʿ Astuac; błxescʿḗ erkir banǰar xotoy; sermanel sermn əst azgi ew əst nmanutʿean; ew caṙ ptłaber, aṙnel ptuł əst azgi iwrum; oroy sermn iwr i nmin əst azgi i nmanutʿiwn i veray erkri […]

2. (figuratively) productive, fruitful, fructuous, fertile
3. that carries presents or offerings

• Armenian: պտղաբեր (ptġaber)

• Ačaṙean, Hračʿeay (1973), “պտղաբեր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), volume II, 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 663ab
• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “պտղաբեր”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Petrosean, Matatʿeay (1879), “պտղաբեր”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 618b