कृष्ण

See also: क्षण

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit कृष्ण (kṛṣṇa). Doublet of कान्हा (kānhā).

Pronunciation

(Delhi Hindi) IPA^(key): /kɾɪʂ.ɳᵊ/, [kɾɪʃ.ɳᵊ], /kɾɪʂ.ɳɑː/, [kɾɪʃ.ɳäː], /kɾɪ.ʂəɳ/, [kɾɪ.ʃɐ̃ɳ]

Proper noun

कृष्ण • (kŕṣṇa) m (Urdu spelling کرشن‎)

(Hinduism) Krishna, eighth avatar of Vishnu
Synonyms: कान्हा (kānhā), किशन (kiśan), माखन-चोर (mākhan-cor)
a male given name, Krishna, from Sanskrit
Krishna (a river in India)

Declension

Declension of कृष्ण (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	कृष्ण kŕṣṇa	कृष्ण kŕṣṇa
oblique	कृष्ण kŕṣṇa	कृष्णों kŕṣṇõ
vocative	कृष्ण kŕṣṇa	कृष्णो kŕṣṇo

Adjective

कृष्ण • (kŕṣṇa) (indeclinable, Urdu spelling کرشن‎)

(uncommon) black
Synonym: काला (kālā)

Sanskrit

Alternative forms

Alternative scripts

ᬓᬺᬱ᭄ᬡ (Balinese script)
কৃষ্ণ (Assamese script)
কৃষ্ণ (Bengali script)
𑰎𑰴𑰬𑰿𑰜 (Bhaiksuki script)
𑀓𑀾𑀱𑁆𑀡 (Brahmi script)
𑌕𑍃𑌷𑍍𑌣 (Grantha script)
કૃષ્ણ (Gujarati script)
ਕ੍ਹਸ਼ੑਣ (Gurmukhi script)
ꦏꦽꦰ꧀ꦟ (Javanese script)
ក្ឫឞ្ណ (Khmer script)
ಕೃಷ್ಣ (Kannada script)
ກ຺ຣິຩ຺ຓ (Lao script)
കൃഷ്ണ (Malayalam script)
𑘎𑘵𑘬𑘿𑘜 (Modi script)
ᢉᠷᠢᢔᢏᠠ᠋ (Mongolian script)
ᡬᡵᡳᢢᢏᠠ (Manchu script)
ကၖၑ္ဏ (Burmese script)
𑦮𑧖𑧌𑧠𑦼 (Nandinagari script)
𑐎𑐺𑐲𑑂𑐞 (Newa script)
କୃଷ୍ଣ (Odia script)
ꢒꢺꢰ꣄ꢠ (Saurashtra script)
𑆑𑆸𑆰𑇀𑆟 (Sharada script)
𑖎𑖴𑖬𑖿𑖜 (Siddham script)
කෘෂ‍්ණ (Sinhalese script)
க்ரிஷ்ண (Tamil script)
కృష్ణ (Telugu script)
กฺฤษฺณ (Thai script)
ཀྲྀ་ཥྞ (Tibetan script)
𑒏𑒵𑒭𑓂𑒝 (Tirhuta script)

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *kr̥šnás (“black”), from Proto-Indo-European *kr̥snós (“black”).

Cognate with Proto-Slavic *čьrnъ (whence Old Church Slavonic чрънъ (črŭnŭ, “black”) (Glagolitic spelling ⱍⱃⱏⱀⱏ (črŭnŭ)), Russian чёрный (čórnyj), Bulgarian черен (čeren), Macedonian црн (crn), Czech černý, Polish czarny, Slovak čierny), Old Prussian kirsnan (“black”), Lithuanian kir̃snas.

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /kr̩ʂ.ɳɐ́/, /kŕ̩ʂ.ɳɐ/

(Classical) IPA^(key): /ˈkr̩ʂ.ɳɐ/

Adjective

कृष्ण • (kṛṣṇá) stem

black, dark, dark-blue
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.35.2:
  आ कृष्णेन रजसा वर्तमानो निवेशयन्नमृतं मर्त्यं च ।
  हिरण्ययेन सविता रथेना देवो याति भुवनानि पश्यन् ॥
  ā kṛṣṇena rajasā vartamāno niveśayannamṛtaṃ martyaṃ ca .
  hiraṇyayena savitā rathenā devo yāti bhuvanāni paśyan .
  Advancing through the dusky sky, laying to rest both the immortal and the mortal,
  Borne in his golden chariot he cometh, Savitar, the all-seeing God who looks on every creature.
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.20.9:
  कृ॒ष्णः श्वे॒तो॑ऽरु॒षो यामो॑ अस्य ब्र॒ध्न ऋ॒ज्र उ॒त शोणो॒ यश॑स्वान् ।
  kṛṣṇaḥ śvetoʼruṣo yāmo asya bradhna ṛjra uta śoṇo yaśasvān .
  The path he treads is black and white and red, and striped, and brown, crimson, and glorious.

Declension

Masculine a-stem declension of कृष्ण (kṛṣṇá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कृष्णः kṛṣṇáḥ	कृष्णौ kṛṣṇaú	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛṣṇā́ḥ / kṛṣṇā́saḥ¹
Vocative	कृष्ण kṛ́ṣṇa	कृष्णौ kṛ́ṣṇau	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛ́ṣṇāḥ / kṛ́ṣṇāsaḥ¹
Accusative	कृष्णम् kṛṣṇám	कृष्णौ kṛṣṇaú	कृष्णान् kṛṣṇā́n
Instrumental	कृष्णेन kṛṣṇéna	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णैः / कृष्णेभिः¹ kṛṣṇaíḥ / kṛṣṇébhiḥ¹
Dative	कृष्णाय kṛṣṇā́ya	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Ablative	कृष्णात् kṛṣṇā́t	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Genitive	कृष्णस्य kṛṣṇásya	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णानाम् kṛṣṇā́nām
Locative	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णेषु kṛṣṇéṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of कृष्णा (kṛṣṇā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कृष्णा kṛṣṇā́	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णाः kṛṣṇā́ḥ
Vocative	कृष्णे kṛ́ṣṇe	कृष्णे kṛ́ṣṇe	कृष्णाः kṛ́ṣṇāḥ
Accusative	कृष्णाम् kṛṣṇā́m	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णाः kṛṣṇā́ḥ
Instrumental	कृष्णया / कृष्णा¹ kṛṣṇáyā / kṛṣṇā́¹	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णाभिः kṛṣṇā́bhiḥ
Dative	कृष्णायै kṛṣṇā́yai	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णाभ्यः kṛṣṇā́bhyaḥ
Ablative	कृष्णायाः kṛṣṇā́yāḥ	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णाभ्यः kṛṣṇā́bhyaḥ
Genitive	कृष्णायाः kṛṣṇā́yāḥ	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णानाम् kṛṣṇā́nām
Locative	कृष्णायाम् kṛṣṇā́yām	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णासु kṛṣṇā́su
Notes	¹Vedic

Neuter a-stem declension of कृष्ण (kṛṣṇá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कृष्णम् kṛṣṇám	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णानि / कृष्णा¹ kṛṣṇā́ni / kṛṣṇā́¹
Vocative	कृष्ण kṛ́ṣṇa	कृष्णे kṛ́ṣṇe	कृष्णानि / कृष्णा¹ kṛ́ṣṇāni / kṛ́ṣṇā¹
Accusative	कृष्णम् kṛṣṇám	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णानि / कृष्णा¹ kṛṣṇā́ni / kṛṣṇā́¹
Instrumental	कृष्णेन kṛṣṇéna	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णैः / कृष्णेभिः¹ kṛṣṇaíḥ / kṛṣṇébhiḥ¹
Dative	कृष्णाय kṛṣṇā́ya	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Ablative	कृष्णात् kṛṣṇā́t	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Genitive	कृष्णस्य kṛṣṇásya	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णानाम् kṛṣṇā́nām
Locative	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णेषु kṛṣṇéṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

Dardic:
- Dameli: krināˊ
- Kalami: كِشِنْ‎ (kiṣin)
- Kalasha: kríṣna, kriẓṇa, krīṇḍa
- Kashmiri: کرُہُن‎ (kruhun)
- Kohistani Shina: kiṇŭ
- Phalura: kiṣíṇu
- Savi: kṣenī
- Tirahi: kə́gən
- Torwali: کیِݜن‎ (kiṣan)
Gandhari: 𐨐𐨁𐨮𐨸‎ (kiṣ̄a)
Pali: kaṇha, kiṇha
- → Sinhalese: කිණු (kiṇu)
Prakrit: 𑀓𑀡𑁆𑀳 (kaṇha), 𑀓𑀺𑀡𑁆𑀳 (kiṇha), 𑀓𑀲𑀺𑀡 (kasiṇa), 𑀓𑀲𑀡 (kasaṇa)
- Northern Hindko: کِنَّاں‎ (kìnnā̃)
- Kachchi: 𑊺𑋡𑋑𑋪𑋑𑋧 (kinno)
- Marathi: कान्ही (kānhī)
- Sindhi: 𑊺𑋡𑋑𑋣 (kinu)
- → Old Tamil: 𑀓𑀡𑁆𑀡𑀷𑁆 (kaṇṇaṉ)
  - Malayalam: കണ്ണൻ (kaṇṇaṉ)
  - Tamil: கண்ணன் (kaṇṇaṉ)

Sauraseni Prakrit: 𑀓𑀲𑀺𑀡 (kasiṇa)
→ Malayalam: കൃഷ്ണ (kr̥ṣṇa)
→ Tamil: கிருட்டிணம் (kiruṭṭiṇam)
→ Sinhalese: කෘෂ්ණ (kr̥ṣṇa)

Proper noun

कृष्ण • (kṛṣṇá) m

Krishna, name of a celebrated Avatar of the god Vishnu

Declension

Masculine a-stem declension of कृष्ण (kṛṣṇá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कृष्णः kṛṣṇáḥ	कृष्णौ kṛṣṇaú	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛṣṇā́ḥ / kṛṣṇā́saḥ¹
Vocative	कृष्ण kṛ́ṣṇa	कृष्णौ kṛ́ṣṇau	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛ́ṣṇāḥ / kṛ́ṣṇāsaḥ¹
Accusative	कृष्णम् kṛṣṇám	कृष्णौ kṛṣṇaú	कृष्णान् kṛṣṇā́n
Instrumental	कृष्णेन kṛṣṇéna	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णैः / कृष्णेभिः¹ kṛṣṇaíḥ / kṛṣṇébhiḥ¹
Dative	कृष्णाय kṛṣṇā́ya	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Ablative	कृष्णात् kṛṣṇā́t	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Genitive	कृष्णस्य kṛṣṇásya	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णानाम् kṛṣṇā́nām
Locative	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णेषु kṛṣṇéṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

Prakrit: 𑀓𑀡𑁆𑀳 (kaṇha), 𑀓𑀺𑀡𑁆𑀳 (kiṇha)
- Assamese: কানু (kanu), কানাই (kanai)
- Awadhi: कंधैया (kandhaiyā)
- Bengali: কান (kan)
- Bhojpuri: 𑂍𑂰𑂢𑂹𑂯𑂰 (kānhā)
- Gujarati: કાનો (kāno)
- Hindi: कान्हा (kānhā)
  - ⇒ Hindi: कन्हैया (kanhaiyā)
- Maithili: 𑒏𑒰𑒢𑓂𑒯 (kānha)
- Marathi: कान्हू (kānhū)
- Odia: କାନ୍ହ (kanhô)
- Punjabi: ਕਾਨ੍ਹ੍ (kānh)
- Sindhi: 𑊺𑋠𑋑𑋧 (kāno)
- Sylheti: ꠇꠣꠘꠣꠁ (xanai)

→ Bengali: কৃষ্ণ (kriśno)
→ English: Krishna
→ Gujarati: કૃષ્ણ (kṛṣṇ)
→ Kannada: ಕೃಷ್ಣ (kṛṣṇa)
→ Odia: କୃଷ୍ଣ (kruṣṇô)
→ Malayalam: കൃഷ്ണ (kr̥ṣṇa)
→ Tamil: கிருஷ்ணா (kiruṣṇā), கண்ணன் (kaṇṇaṉ) (via Prakrit)
→ Telugu: కృష్ణ (kr̥ṣṇa), కృష్ణుడు (kr̥ṣṇuḍu)
→ Sinhalese: කෘෂ්ණ (kr̥ṣṇa)

Noun

कृष्ण • (kṛṣṇá) stem, m

black (the colour) or dark-blue

Declension

Masculine a-stem declension of कृष्ण (kṛṣṇá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कृष्णः kṛṣṇáḥ	कृष्णौ kṛṣṇaú	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛṣṇā́ḥ / kṛṣṇā́saḥ¹
Vocative	कृष्ण kṛ́ṣṇa	कृष्णौ kṛ́ṣṇau	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛ́ṣṇāḥ / kṛ́ṣṇāsaḥ¹
Accusative	कृष्णम् kṛṣṇám	कृष्णौ kṛṣṇaú	कृष्णान् kṛṣṇā́n
Instrumental	कृष्णेन kṛṣṇéna	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णैः / कृष्णेभिः¹ kṛṣṇaíḥ / kṛṣṇébhiḥ¹
Dative	कृष्णाय kṛṣṇā́ya	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Ablative	कृष्णात् kṛṣṇā́t	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Genitive	कृष्णस्य kṛṣṇásya	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णानाम् kṛṣṇā́nām
Locative	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णेषु kṛṣṇéṣu
Notes	¹Vedic

Noun

कृष्ण • (kṛ́ṣṇa or kṛṣṇá) stem, m

waning period of the lunar phase from full moon to new moon
the fourth or कलियुग (kali-yuga)
an antelope
a kind of animal feeding on carrion
blackness, darkness
the black part of the eye
the black spots in the moon
a kind of demon or spirit of darkness
black pepper (Piper nigrum)
black aloe (Aquilaria malaccensis, syns. Aquilaria agallocha, Agallochum malaccense)

Declension

Masculine a-stem declension of कृष्ण (kṛ́ṣṇa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कृष्णः kṛ́ṣṇaḥ	कृष्णौ kṛ́ṣṇau	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛ́ṣṇāḥ / kṛ́ṣṇāsaḥ¹
Vocative	कृष्ण kṛ́ṣṇa	कृष्णौ kṛ́ṣṇau	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛ́ṣṇāḥ / kṛ́ṣṇāsaḥ¹
Accusative	कृष्णम् kṛ́ṣṇam	कृष्णौ kṛ́ṣṇau	कृष्णान् kṛ́ṣṇān
Instrumental	कृष्णेन kṛ́ṣṇena	कृष्णाभ्याम् kṛ́ṣṇābhyām	कृष्णैः / कृष्णेभिः¹ kṛ́ṣṇaiḥ / kṛ́ṣṇebhiḥ¹
Dative	कृष्णाय kṛ́ṣṇāya	कृष्णाभ्याम् kṛ́ṣṇābhyām	कृष्णेभ्यः kṛ́ṣṇebhyaḥ
Ablative	कृष्णात् kṛ́ṣṇāt	कृष्णाभ्याम् kṛ́ṣṇābhyām	कृष्णेभ्यः kṛ́ṣṇebhyaḥ
Genitive	कृष्णस्य kṛ́ṣṇasya	कृष्णयोः kṛ́ṣṇayoḥ	कृष्णानाम् kṛ́ṣṇānām
Locative	कृष्णे kṛ́ṣṇe	कृष्णयोः kṛ́ṣṇayoḥ	कृष्णेषु kṛ́ṣṇeṣu
Notes	¹Vedic

Masculine a-stem declension of कृष्ण (kṛṣṇá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	कृष्णः kṛṣṇáḥ	कृष्णौ kṛṣṇaú	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛṣṇā́ḥ / kṛṣṇā́saḥ¹
Vocative	कृष्ण kṛ́ṣṇa	कृष्णौ kṛ́ṣṇau	कृष्णाः / कृष्णासः¹ kṛ́ṣṇāḥ / kṛ́ṣṇāsaḥ¹
Accusative	कृष्णम् kṛṣṇám	कृष्णौ kṛṣṇaú	कृष्णान् kṛṣṇā́n
Instrumental	कृष्णेन kṛṣṇéna	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णैः / कृष्णेभिः¹ kṛṣṇaíḥ / kṛṣṇébhiḥ¹
Dative	कृष्णाय kṛṣṇā́ya	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Ablative	कृष्णात् kṛṣṇā́t	कृष्णाभ्याम् kṛṣṇā́bhyām	कृष्णेभ्यः kṛṣṇébhyaḥ
Genitive	कृष्णस्य kṛṣṇásya	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णानाम् kṛṣṇā́nām
Locative	कृष्णे kṛṣṇé	कृष्णयोः kṛṣṇáyoḥ	कृष्णेषु kṛṣṇéṣu
Notes	¹Vedic

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.