ධීර
Pali
Alternative forms
Adjective
ධීර
- Sinhala script form of dhīra (“wise; firm”)
- c. 50 BC, The Buddha, Dhammapada(pāḷi), Appamādavaɡɡa, page 32; republished in The Eighteenth Book in the Suttanta-Pitaka: Khuddaka-Nikāya, Colombo, 2009:
- 8. පමාදං අප්පමාදෙන යදා නුදති පණ්ඩිතො 28
පඤ්ඤාපාසාදමාරුය්හ අසොකො සොකිනිං පජං
පබ්බතට්ඨො’ව භුම්මට්ඨෙ ධීරො බාලෙ අවෙක්ඛති.- 8. Pamādaṃ appamādena yadā nudati paṇḍito 28
Paññāpāsādamāruyha asoko sokiniṃ pajaṃ
Pabbataṭṭho'va bhummaṭṭhe dhīro bāle avekkhati. - 8. When the astute dispel negligence by means of diligence, 28
having ascended the palace of wisdom, the sorrow-free behold this generation of sorrow,
as a wise man on a mountain-top beholds the fools below. - (literally, “8. When the astute dispel negligence by means of diligence, 28
having ascended the palace of wisdom, the sorrow-free behold this generation of sorrow,
as a wise man on a mountain-top beholds the fools on the ground.”)
- 8. Pamādaṃ appamādena yadā nudati paṇḍito 28
Declension
Declension table of "ධීර" (masculine)
| Case \ Number | Singular | Plural |
|---|---|---|
| Nominative (first) | ධීරො (dhīro) | ධීරා (dhīrā) |
| Accusative (second) | ධීරං (dhīraṃ) | ධීරෙ (dhīre) |
| Instrumental (third) | ධීරෙන (dhīrena) | ධීරෙහි (dhīrehi) or ධීරෙභි (dhīrebhi) |
| Dative (fourth) | ධීරස්ස (dhīrassa) or ධීරාය (dhīrāya) or ධීරත්ථං (dhīratthaṃ) | ධීරානං (dhīrānaṃ) |
| Ablative (fifth) | ධීරස්මා (dhīrasmā) or ධීරම්හා (dhīramhā) or ධීරා (dhīrā) | ධීරෙහි (dhīrehi) or ධීරෙභි (dhīrebhi) |
| Genitive (sixth) | ධීරස්ස (dhīrassa) | ධීරානං (dhīrānaṃ) |
| Locative (seventh) | ධීරස්මිං (dhīrasmiṃ) or ධීරම්හි (dhīramhi) or ධීරෙ (dhīre) | ධීරෙසු (dhīresu) |
| Vocative (calling) | ධීර (dhīra) | ධීරා (dhīrā) |
Declension table of "ධීරා" (feminine)
| Case \ Number | Singular | Plural |
|---|---|---|
| Nominative (first) | ධීරා (dhīrā) | ධීරායො (dhīrāyo) or ධීරා (dhīrā) |
| Accusative (second) | ධීරං (dhīraṃ) | ධීරායො (dhīrāyo) or ධීරා (dhīrā) |
| Instrumental (third) | ධීරාය (dhīrāya) | ධීරාහි (dhīrāhi) or ධීරාභි (dhīrābhi) |
| Dative (fourth) | ධීරාය (dhīrāya) | ධීරානං (dhīrānaṃ) |
| Ablative (fifth) | ධීරාය (dhīrāya) | ධීරාහි (dhīrāhi) or ධීරාභි (dhīrābhi) |
| Genitive (sixth) | ධීරාය (dhīrāya) | ධීරානං (dhīrānaṃ) |
| Locative (seventh) | ධීරාය (dhīrāya) or ධීරායං (dhīrāyaṃ) | ධීරාසු (dhīrāsu) |
| Vocative (calling) | ධීරෙ (dhīre) | ධීරායො (dhīrāyo) or ධීරා (dhīrā) |
Declension table of "ධීර" (neuter)
| Case \ Number | Singular | Plural |
|---|---|---|
| Nominative (first) | ධීරං (dhīraṃ) | ධීරානි (dhīrāni) |
| Accusative (second) | ධීරං (dhīraṃ) | ධීරානි (dhīrāni) |
| Instrumental (third) | ධීරෙන (dhīrena) | ධීරෙහි (dhīrehi) or ධීරෙභි (dhīrebhi) |
| Dative (fourth) | ධීරස්ස (dhīrassa) or ධීරාය (dhīrāya) or ධීරත්ථං (dhīratthaṃ) | ධීරානං (dhīrānaṃ) |
| Ablative (fifth) | ධීරස්මා (dhīrasmā) or ධීරම්හා (dhīramhā) or ධීරා (dhīrā) | ධීරෙහි (dhīrehi) or ධීරෙභි (dhīrebhi) |
| Genitive (sixth) | ධීරස්ස (dhīrassa) | ධීරානං (dhīrānaṃ) |
| Locative (seventh) | ධීරස්මිං (dhīrasmiṃ) or ධීරම්හි (dhīramhi) or ධීරෙ (dhīre) | ධීරෙසු (dhīresu) |
| Vocative (calling) | ධීර (dhīra) | ධීරානි (dhīrāni) |
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ধীৰ (Assamese script)
- ᬥᬷᬭ (Balinese script)
- ধীর (Bengali script)
- 𑰠𑰱𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀥𑀻𑀭 (Brahmi script)
- ဓီရ (Burmese script)
- धीर (Devanagari script)
- ધીર (Gujarati script)
- ਧੀਰ (Gurmukhi script)
- 𑌧𑍀𑌰 (Grantha script)
- ꦣꦷꦫ (Javanese script)
- 𑂡𑂲𑂩 (Kaithi script)
- ಧೀರ (Kannada script)
- ធីរ (Khmer script)
- ຘີຣ (Lao script)
- ധീര (Malayalam script)
- ᢡᡳᡳᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘠𑘲𑘨 (Modi script)
- ᢑᠾᠢᠢᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧀𑧓𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐢𑐷𑐬 (Newa script)
- ଧୀର (Odia script)
- ꢤꢷꢬ (Saurashtra script)
- 𑆣𑆵𑆫 (Sharada script)
- 𑖠𑖱𑖨 (Siddham script)
- 𑩮𑩑𑩛𑩼 (Soyombo script)
- 𑚜𑚯𑚤 (Takri script)
- தீ⁴ர (Tamil script)
- ధీర (Telugu script)
- ธีร (Thai script)
- དྷཱི་ར (Tibetan script)
- 𑒡𑒲𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨜𑨁𑨊𑨫 (Zanabazar Square script)
Declension
| Masculine a-stem declension of ධීර (dhī́ra) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ධීරඃ dhī́raḥ |
ධීරෞ / ධීරා¹ dhī́rau / dhī́rā¹ |
ධීරාඃ / ධීරාසඃ¹ dhī́rāḥ / dhī́rāsaḥ¹ |
| Vocative | ධීර dhī́ra |
ධීරෞ / ධීරා¹ dhī́rau / dhī́rā¹ |
ධීරාඃ / ධීරාසඃ¹ dhī́rāḥ / dhī́rāsaḥ¹ |
| Accusative | ධීරම් dhī́ram |
ධීරෞ / ධීරා¹ dhī́rau / dhī́rā¹ |
ධීරාන් dhī́rān |
| Instrumental | ධීරෙණ dhī́reṇa |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරෛඃ / ධීරෙභිඃ¹ dhī́raiḥ / dhī́rebhiḥ¹ |
| Dative | ධීරාය dhī́rāya |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරෙභ්යඃ dhī́rebhyaḥ |
| Ablative | ධීරාත් dhī́rāt |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරෙභ්යඃ dhī́rebhyaḥ |
| Genitive | ධීරස්ය dhī́rasya |
ධීරයොඃ dhī́rayoḥ |
ධීරාණාම් dhī́rāṇām |
| Locative | ධීරෙ dhī́re |
ධීරයොඃ dhī́rayoḥ |
ධීරෙෂු dhī́reṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of ධීරා (dhī́rā) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ධීරා dhī́rā |
ධීරෙ dhī́re |
ධීරාඃ dhī́rāḥ |
| Vocative | ධීරෙ dhī́re |
ධීරෙ dhī́re |
ධීරාඃ dhī́rāḥ |
| Accusative | ධීරාම් dhī́rām |
ධීරෙ dhī́re |
ධීරාඃ dhī́rāḥ |
| Instrumental | ධීරයා / ධීරා¹ dhī́rayā / dhī́rā¹ |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරාභිඃ dhī́rābhiḥ |
| Dative | ධීරායෛ dhī́rāyai |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරාභ්යඃ dhī́rābhyaḥ |
| Ablative | ධීරායාඃ dhī́rāyāḥ |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරාභ්යඃ dhī́rābhyaḥ |
| Genitive | ධීරායාඃ dhī́rāyāḥ |
ධීරයොඃ dhī́rayoḥ |
ධීරාණාම් dhī́rāṇām |
| Locative | ධීරායාම් dhī́rāyām |
ධීරයොඃ dhī́rayoḥ |
ධීරාසු dhī́rāsu |
| Notes |
| ||
| Feminine ī-stem declension of ධීරී (dhī́rī) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ධීරී dhī́rī |
ධීර්යෞ / ධීරී¹ dhī́ryau / dhī́rī¹ |
ධීර්යඃ / ධීරීඃ¹ dhī́ryaḥ / dhī́rīḥ¹ |
| Vocative | ධීරි dhī́ri |
ධීර්යෞ / ධීරී¹ dhī́ryau / dhī́rī¹ |
ධීර්යඃ / ධීරීඃ¹ dhī́ryaḥ / dhī́rīḥ¹ |
| Accusative | ධීරීම් dhī́rīm |
ධීර්යෞ / ධීරී¹ dhī́ryau / dhī́rī¹ |
ධීරීඃ dhī́rīḥ |
| Instrumental | ධීර්යා dhī́ryā |
ධීරීභ්යාම් dhī́rībhyām |
ධීරීභිඃ dhī́rībhiḥ |
| Dative | ධීර්යෛ dhī́ryai |
ධීරීභ්යාම් dhī́rībhyām |
ධීරීභ්යඃ dhī́rībhyaḥ |
| Ablative | ධීර්යාඃ dhī́ryāḥ |
ධීරීභ්යාම් dhī́rībhyām |
ධීරීභ්යඃ dhī́rībhyaḥ |
| Genitive | ධීර්යාඃ dhī́ryāḥ |
ධීර්යොඃ dhī́ryoḥ |
ධීරීණාම් dhī́rīṇām |
| Locative | ධීර්යාම් dhī́ryām |
ධීර්යොඃ dhī́ryoḥ |
ධීරීෂු dhī́rīṣu |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of ධීර (dhīra) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ධීරම් dhīram |
ධීරෙ dhīre |
ධීරාණි / ධීරා¹ dhīrāṇi / dhīrā¹ |
| Vocative | ධීර dhīra |
ධීරෙ dhīre |
ධීරාණි / ධීරා¹ dhīrāṇi / dhīrā¹ |
| Accusative | ධීරම් dhīram |
ධීරෙ dhīre |
ධීරාණි / ධීරා¹ dhīrāṇi / dhīrā¹ |
| Instrumental | ධීරෙණ dhīreṇa |
ධීරාභ්යාම් dhīrābhyām |
ධීරෛඃ / ධීරෙභිඃ¹ dhīraiḥ / dhīrebhiḥ¹ |
| Dative | ධීරාය dhīrāya |
ධීරාභ්යාම් dhīrābhyām |
ධීරෙභ්යඃ dhīrebhyaḥ |
| Ablative | ධීරාත් dhīrāt |
ධීරාභ්යාම් dhīrābhyām |
ධීරෙභ්යඃ dhīrebhyaḥ |
| Genitive | ධීරස්ය dhīrasya |
ධීරයොඃ dhīrayoḥ |
ධීරාණාම් dhīrāṇām |
| Locative | ධීරෙ dhīre |
ධීරයොඃ dhīrayoḥ |
ධීරෙෂු dhīreṣu |
| Notes |
| ||
Adjective
ධීර • (dhī́ra) stem
- Sinhalese script form of धीर (“intelligent”)
- (Can we date this quote?), The Buddha, Dhammapada(pāḷi) (subsequently translated from Pali to Sanskrit), Appamādavaɡɡa, page 32; republished in The Eighteenth Book in the Suttanta-Pitaka: Khuddaka-Nikāya, Colombo, 2009:
- 8. ප්රමාදමප්රමාදෙන යදා නුදති පණ්ඩිතඃ
ප්රඥාප්රසාදමාරුහ්ය ත්වශොකඃ ශොකිනීං ප්රජාම්
පර්වතස්ථ ඉව භූමිෂ්ඨාන් ධීරො බාලානවෙක්ෂතෙ- 8 Pramādamapramādena yadā nudati paṇḍitaḥ
Prajñāprasādamāruhya tvaśokaḥ śokinīṃ prajām
Parvatastha iva bhūmiṣṭhān dhīro bālānavekṣate - 8. When the astute dispel negligence by means of diligence,
having ascended the palace of wisdom, the sorrow-free then behold this generation of sorrow,
as a wise man on a mountain-top beholds the fools below. - (literally, “8. When the astute dispel negligence by means of diligence,
having ascended the palace of wisdom, the sorrow-free then behold this generation of sorrow,
as a wise man on a mountain-top beholds the fools on the ground.”)
- 8 Pramādamapramādena yadā nudati paṇḍitaḥ
Declension
| Masculine a-stem declension of ධීර (dhī́ra) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ධීරඃ dhī́raḥ |
ධීරෞ / ධීරා¹ dhī́rau / dhī́rā¹ |
ධීරාඃ / ධීරාසඃ¹ dhī́rāḥ / dhī́rāsaḥ¹ |
| Vocative | ධීර dhī́ra |
ධීරෞ / ධීරා¹ dhī́rau / dhī́rā¹ |
ධීරාඃ / ධීරාසඃ¹ dhī́rāḥ / dhī́rāsaḥ¹ |
| Accusative | ධීරම් dhī́ram |
ධීරෞ / ධීරා¹ dhī́rau / dhī́rā¹ |
ධීරාන් dhī́rān |
| Instrumental | ධීරෙණ dhī́reṇa |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරෛඃ / ධීරෙභිඃ¹ dhī́raiḥ / dhī́rebhiḥ¹ |
| Dative | ධීරාය dhī́rāya |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරෙභ්යඃ dhī́rebhyaḥ |
| Ablative | ධීරාත් dhī́rāt |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරෙභ්යඃ dhī́rebhyaḥ |
| Genitive | ධීරස්ය dhī́rasya |
ධීරයොඃ dhī́rayoḥ |
ධීරාණාම් dhī́rāṇām |
| Locative | ධීරෙ dhī́re |
ධීරයොඃ dhī́rayoḥ |
ධීරෙෂු dhī́reṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of ධීරා (dhī́rā́) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ධීරා dhī́rā́ |
ධීරෙ dhī́re |
ධීරාඃ dhī́rā́ḥ |
| Vocative | ධීරෙ dhī́re |
ධීරෙ dhī́re |
ධීරාඃ dhī́rāḥ |
| Accusative | ධීරාම් dhī́rā́m |
ධීරෙ dhī́re |
ධීරාඃ dhī́rā́ḥ |
| Instrumental | ධීරයා / ධීරා¹ dhī́rayā / dhī́rā́¹ |
ධීරාභ්යාම් dhī́rā́bhyām |
ධීරාභිඃ dhī́rā́bhiḥ |
| Dative | ධීරායෛ dhī́rā́yai |
ධීරාභ්යාම් dhī́rā́bhyām |
ධීරාභ්යඃ dhī́rā́bhyaḥ |
| Ablative | ධීරායාඃ dhī́rā́yāḥ |
ධීරාභ්යාම් dhī́rā́bhyām |
ධීරාභ්යඃ dhī́rā́bhyaḥ |
| Genitive | ධීරායාඃ dhī́rā́yāḥ |
ධීරයොඃ dhī́rayoḥ |
ධීරාණාම් dhī́rā́ṇām |
| Locative | ධීරායාම් dhī́rā́yām |
ධීරයොඃ dhī́rayoḥ |
ධීරාසු dhī́rā́su |
| Notes |
| ||
| Feminine ī-stem declension of ධීරී (dhī́rī) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ධීරී dhī́rī |
ධීර්යෞ / ධීරී¹ dhī́ryau / dhī́rī¹ |
ධීර්යඃ / ධීරීඃ¹ dhī́ryaḥ / dhī́rīḥ¹ |
| Vocative | ධීරි dhī́ri |
ධීර්යෞ / ධීරී¹ dhī́ryau / dhī́rī¹ |
ධීර්යඃ / ධීරීඃ¹ dhī́ryaḥ / dhī́rīḥ¹ |
| Accusative | ධීරීම් dhī́rīm |
ධීර්යෞ / ධීරී¹ dhī́ryau / dhī́rī¹ |
ධීරීඃ dhī́rīḥ |
| Instrumental | ධීර්යා dhī́ryā |
ධීරීභ්යාම් dhī́rībhyām |
ධීරීභිඃ dhī́rībhiḥ |
| Dative | ධීර්යෛ dhī́ryai |
ධීරීභ්යාම් dhī́rībhyām |
ධීරීභ්යඃ dhī́rībhyaḥ |
| Ablative | ධීර්යාඃ dhī́ryāḥ |
ධීරීභ්යාම් dhī́rībhyām |
ධීරීභ්යඃ dhī́rībhyaḥ |
| Genitive | ධීර්යාඃ dhī́ryāḥ |
ධීර්යොඃ dhī́ryoḥ |
ධීරීණාම් dhī́rīṇām |
| Locative | ධීර්යාම් dhī́ryām |
ධීර්යොඃ dhī́ryoḥ |
ධීරීෂු dhī́rīṣu |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of ධීර (dhī́ra) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ධීරම් dhī́ram |
ධීරෙ dhī́re |
ධීරාණි / ධීරා¹ dhī́rāṇi / dhī́rā¹ |
| Vocative | ධීර dhī́ra |
ධීරෙ dhī́re |
ධීරාණි / ධීරා¹ dhī́rāṇi / dhī́rā¹ |
| Accusative | ධීරම් dhī́ram |
ධීරෙ dhī́re |
ධීරාණි / ධීරා¹ dhī́rāṇi / dhī́rā¹ |
| Instrumental | ධීරෙණ dhī́reṇa |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරෛඃ / ධීරෙභිඃ¹ dhī́raiḥ / dhī́rebhiḥ¹ |
| Dative | ධීරාය dhī́rāya |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරෙභ්යඃ dhī́rebhyaḥ |
| Ablative | ධීරාත් dhī́rāt |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරෙභ්යඃ dhī́rebhyaḥ |
| Genitive | ධීරස්ය dhī́rasya |
ධීරයොඃ dhī́rayoḥ |
ධීරාණාම් dhī́rāṇām |
| Locative | ධීරෙ dhī́re |
ධීරයොඃ dhī́rayoḥ |
ධීරෙෂු dhī́reṣu |
| Notes |
| ||
Declension
| Masculine a-stem declension of ධීර (dhī́ra) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ධීරඃ dhī́raḥ |
ධීරෞ / ධීරා¹ dhī́rau / dhī́rā¹ |
ධීරාඃ / ධීරාසඃ¹ dhī́rāḥ / dhī́rāsaḥ¹ |
| Vocative | ධීර dhī́ra |
ධීරෞ / ධීරා¹ dhī́rau / dhī́rā¹ |
ධීරාඃ / ධීරාසඃ¹ dhī́rāḥ / dhī́rāsaḥ¹ |
| Accusative | ධීරම් dhī́ram |
ධීරෞ / ධීරා¹ dhī́rau / dhī́rā¹ |
ධීරාන් dhī́rān |
| Instrumental | ධීරෙණ dhī́reṇa |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරෛඃ / ධීරෙභිඃ¹ dhī́raiḥ / dhī́rebhiḥ¹ |
| Dative | ධීරාය dhī́rāya |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරෙභ්යඃ dhī́rebhyaḥ |
| Ablative | ධීරාත් dhī́rāt |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරෙභ්යඃ dhī́rebhyaḥ |
| Genitive | ධීරස්ය dhī́rasya |
ධීරයොඃ dhī́rayoḥ |
ධීරාණාම් dhī́rāṇām |
| Locative | ධීරෙ dhī́re |
ධීරයොඃ dhī́rayoḥ |
ධීරෙෂු dhī́reṣu |
| Notes |
| ||
Usage notes
In compounds, this meaning cannot always be distinguished from that of 'wise' etc.
Declension
| Neuter a-stem declension of ධීර (dhī́ra) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | ධීරම් dhī́ram |
ධීරෙ dhī́re |
ධීරාණි / ධීරා¹ dhī́rāṇi / dhī́rā¹ |
| Vocative | ධීර dhī́ra |
ධීරෙ dhī́re |
ධීරාණි / ධීරා¹ dhī́rāṇi / dhī́rā¹ |
| Accusative | ධීරම් dhī́ram |
ධීරෙ dhī́re |
ධීරාණි / ධීරා¹ dhī́rāṇi / dhī́rā¹ |
| Instrumental | ධීරෙණ dhī́reṇa |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරෛඃ / ධීරෙභිඃ¹ dhī́raiḥ / dhī́rebhiḥ¹ |
| Dative | ධීරාය dhī́rāya |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරෙභ්යඃ dhī́rebhyaḥ |
| Ablative | ධීරාත් dhī́rāt |
ධීරාභ්යාම් dhī́rābhyām |
ධීරෙභ්යඃ dhī́rebhyaḥ |
| Genitive | ධීරස්ය dhī́rasya |
ධීරයොඃ dhī́rayoḥ |
ධීරාණාම් dhī́rāṇām |
| Locative | ධීරෙ dhī́re |
ධීරයොඃ dhī́rayoḥ |
ධීරෙෂු dhī́reṣu |
| Notes |
| ||
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.