Línguas tupi-guaranis setentrionais

As línguas tupi-guaranis setentrionais formam um ramo de línguas tupi-guaranis faladas no Brasil.[1]

Tupí-Guaraní Setentrional
Falado(a) em:  Brasil
Total de falantes:
Família: Tupi
 Oriental
  Mawetí-Guaraní
   Tupí-Guaraní
    VIII
     Tupí-Guaraní Setentrional
Códigos de língua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---

Línguas

Rodrigues (2013)

Línguas e/ou dialetos segundo Rodrigues (2013):[2]

  • Takunyapé
  • Wayampí (Oyampí)
  • Wayampipukú
  • Emérillon
  • Amanayé
  • Anambé
  • Turiwára
  • Guajá
  • Urubú

Rodrigues & Cabral (2012)

As línguas segundo Rodrigues e Cabral (2012):[1]

  • † Anambé de Ehrenreich
  • Guajá (Awá, Avá)
  • Ka’apór (Urubú, Urubú-Ka’apór, Kaapor)
  • † Takunyapé (Taconhapé)
  • Wayampí (Oyampi, Wajãpi, Waiãpi)
  • Wayampipukú
  • Emérillon (Emerenhão)
  • Zo’é (Zoé, Jo’é)

( = língua extinta)

Dietrich (2010)

As línguas segundo Dietrich (2010):[3]

Evolução fonológica

Características mais gerais em relação ao Proto-Tupi-Guarani (PTG):[2]

  • perda parcial das consoantes finais
  • fusão de *tx, ambos mudados em h ou zero
  • mudança de *pw em kw
  • mudança de *pj em s
  • conservação de *j

Exemplos:[2]

  • PTG *akér "eu durmo" > Urubú akér, Wayampí áke; PTG *potýr "flor" > Urubú putýr, Wayampí póty, Wayampipukú potyr
  • PTG *jatxý "lua" > Urubú jahý, Wayampí jáy; PTG *otsó "ele vai" > Urubú ohó, Wayampí óo
  • PTG *-pwár "amarrar" > Urubú -kwa; PTG *-pópwár "amarrar as mãos" > Urubú pukwár
  • PTG *-epják "ver" > Urubú -sak, Wayampí -ésa "achar"
  • PTG *jacaré "jacaré" > Urubú jakaré, Wayampí jakaré

Bibliografia

Referências

  1. Rodrigues, Aryon Dall'Igna, and Ana Suelly Arruda Câmara Cabral (2012). "Tupían". In Campbell, Lyle, and Verónica Grondona (eds). The indigenous languages of South America: a comprehensive guide. Berlin: De Gruyter Mouton.
  2. Rodrigues, A. D. (2013). Relações internas na família linguística Tupí-Guaraní. Revista Brasileira De Linguística Antropológica, 3(2). https://doi.org/10.26512/rbla.v3i2.16264
  3. DIETRICH, Wolf. O tronco tupi e as suas famílias de línguas. Classificação e esboço tipológico. In: NOLL, Volker. O Português e o Tupi no Brasil. São Paulo: Editora Contexto, 2010.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.