Língua iuri

O Yuri é uma língua extinta do estado brasileiro do Amazonas.[1][2]

Yuri
Outros nomes:Juri
Falado(a) em:  Brasil
Região: Amazonas
Total de falantes: 0
Família: Tïcuna–Yuri
Códigos de língua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---

Vocabulário

Alguns nomes de plantas e animais em yuri (Goulard & Rodríguez Montes 2013):[3]

Abreviaturas e fontes
LatimPortuguêsEspanholYuri
215.Tapirus americanusantatapir, dantapoori S; po(a)ri, M
216.Bosboibueyghüely, S; po(a) ri, M
217.Cervusveadociervosuumedy, S; tschaungäh, M
218.Felis oncaonça-pintadajaguarwehry, S; wäry, M
219.Felis pardalis (maracaja)maracajátigrillowehry one
220.Felis concolor (çuçuarana)suçuaranawehry are
221.Caniscachorroperrowéri
222.Canis azaraecachorro-do-matogaihguschy
223.Cebus fatuellus (prego)macaco-prego-das-guianasmico maicerosülihry
224.Cebus gracila (caiarara)caiarara-de-fronte-brancamico capuchinopiriko
225.Callithrix torquata (oyapussá)uapuçámico titíäeü
226.Lagothrix canus et humboldti Geoffr. (barrigudo)macaco-barrigudo-cinzentomico churucoghooby
227.Pithecia hirsuta (paraoá)parauaçumacacoukuenu
228.Pithecia aoucary (simiamelano cephalus)uacarimacacopuoghu
229.Nyctipithecus felinusmacaco sp., Aotus trivirgatus(yá) yurỳ
230.Dasypus mayortatu-canastraarmadillo grandeniuté
231.Dasypus minortatu sp.armadillo pequeñoniuté one
232.Nasuaquaticoatí, cusumbetsurupy, S; tschuopi, M
233.Hydrochoerus capivaracapivaracapibaratschöó
234.Dicotylesqueixadajabalíahtä
235.Eoelogenys pacapacaborugoükysé, S; agoïtschö, M
236.Dasyprocta aguticutiaguatínoko, S; tschohmae, M
237.Myrmecophaga jubatatamanduá-bandeira¿especie de oca? Neochen jubata (Spix 1825)aahly
238.Bradypus tridactyluspreguiça-de-três-dedososo perezosoapêy
239.Manatuspeixe-boi/manatimmanatíapina
240.Delphinusbotodelfínamana
241.Crax globulosa (mutum de fabavel açu)mutum-favapaujil amazónicoghoipy
242.Crax tuberosa (mutum de vargem)mutum-da-várzeapaujil Pauxi unicornis?piury
243.Crax urumutumurumutumpaujil nocturno Nothocrax urumutum?akary
244.Gallusgalogallogharaka
245.Gallinagalinhagallinagharaka aino
246.Psittacus macaoararacangaguacamaya banderaaoh
247.Psittacus araraunarara-canindéguacamaya azul y amarillaegho
248.Psittacus (minor) (perikito)periquitoperico, lorito, pihuicho Brotogeris?seré
249.Ramphastostucanotucán, picónyapoko
250.Penelope aracuan (aracuan)aracuãpava de monte pava colinegra?meyüe
251.Penelope cumanensis (cuxuby)cujubimpava gargantirroja Pipile cujubi Pelzen 1858?oy
252.Gallinua plumba (saracura)saracura¿Aramides saracura? Spix 1825suuni
253.Anas brasiliensisananaípato silvestre Amazonetta brasiliensis?ghome
254.Emys amazonicatartaruga-da-amazôniay-sauarú
255.bufo agoasaposapocururú
256.ranaranaco(a)co(a)té
257.lacertalagartolagartotschahniá
258.serpenscobraserpientegöohti
259.crocodilus nigerjacaré-negrococodriloaejú
260.scarabaeusbesouroescarabajojäri
261.fructus musaebananaplátano hartónoärama, M; weramá, W

Referências

  1. Campbell, Lyle (2012). «Classification of the indigenous languages of South America». In: Grondona, Verónica; Campbell, Lyle. The Indigenous Languages of South America (PDF). Col: The World of Linguistics. 2. Berlin: De Gruyter Mouton. pp. 59–166. ISBN 978-3-11-025513-3
  2. Jolkesky, Marcelo Pinho de Valhery. 2016. Estudo arqueo-ecolinguístico das terras tropicais sul-americanas. Doutorado em Linguística. Universidade de Brasília.
  3. Goulard, J. P., & Rodríguez Montes, M. E. (2013). Los Yurí / Juri-Tikuna, en el complejo socio-lingüistico del noroeste amazónico. LIAMES: Línguas Indígenas Americanas, 13(1), 7-65. https://doi.org/10.20396/liames.v0i13.1531
  4. Vocabulario Jurí de Martius. En Martius, K.F.P. (1863). Glossarium linguarum. Münchem (publicado en Português), São Paulo, 1969.
  5. MARTIUS, Carl Friedrich Phil von (1863). Glossarium linguarum brasiliensium. München.
  6. MARTIUS, Carl Friedrich Phil von (1867). Beiträge zur Ethnographie und Sprachenkunde Amerikas zumal Brasiliens, I. Zur Ethnographie. Leipzig: Friedrich Fleischer.
  7. SPIX, J. V.; MARTIUS, C. F. Ph. von (1981 [1831]). Viagem pelo Brasil 1817-1820, 3 vols. Belo Horizonte / São Paulo: Ed. Itatiaia. (Reise in Brasilien in den Jahren 1817 bis 1820, München).
  8. WALLACE, Alfred Russel (1889). A narrative of travels on the Amazon andrío Negro, with a account of the native Tribes. London, New York: Ward, Lock and Co.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.