Línguas guaicuruanas
As línguas guaicuruanas (guaicurú) formam uma família de línguas ameríndias da América do Sul.[1]
| Guaicuruano Guaicurú | ||
|---|---|---|
| Falado(a) em: | ||
| Total de falantes: | ||
| Família: | Guaicuruano | |
| Códigos de língua | ||
| ISO 639-1: | -- | |
| ISO 639-2: | --- | |
Classificação
- Setentrional
- Kadiweu (ou Caduveo, Kadiwéu, Mbayá-Guaycuru, Mbayá, Guaicurú, Waikurú, Ediu-Adig)
- Meridional
- ? Oriental
(† = língua extinta)
Comparação lexical
Comparação lexical (Rodrigues 1986):[2]
| Português | Kadiwéu | Toba |
|---|---|---|
| cabeça | dakilo | qaik |
| cabelo | daamodi | hawe |
| orelha | napaaɢate | tela |
| nariz | diimiqo | mik |
| mão | baaɢadi | waq |
| pé | ɢonagi | pi’a’ |
| sangue | lawodi | tagoq |
| raiz | litodi | pa’a |
| pai | lataada | ta’a |
| mãe | ledeede | te’e |
| sol | aligeɢe | la’ |
| pedra | wetiɢa | koma’ |
| casa | diimigi | ma’ |
Reconstrução
Algumas reconstruções do proto-guaicurú, de nomes de plantas e animais (Viegas Barros 2013):[3]
| No. | Proto-Guaicurú | Português | Espanhol | Nome científico |
|---|---|---|---|---|
| 281 | *ilik-iko | palo santo | Bulnesia sarmientoi | |
| 300 | *itʃe | onça-parda | puma | Puma concolor |
| 324 | *-kedǎke | queixada | chancho del monte, pecari | Tayassu pecari |
| 395 | *natʃi-niko | seriema | chuña | Cariama cristata |
| 444 | *opˀowé | urubu-de-cabeça-preta | buitre | Coragyps atratus |
| 484 | *petˀájo | tamanduá-bandeira | oso hormiguero | |
| 485 | *petʃˀó | formiga | hormiga | |
| 515 | *qalitˀé | cháguar, caraguatá | Deinacanthon urbanianum | |
| 532 | *qotˀíwini | aracuã-do-pantanal | pava de monte, charata | Ortalis canicollis |
| 557 | *tˀed | joão-de-barro | hornero | Furnarius rufus |
| 561 | *tˀeketʃˀV | corvo | cuervo | Coragyps atratus? |
| 564 | *-tˀeˀlˑtˀeˀl | quero-quero | tero | Vanellus chilensis |
| 579 | *tˀol | caburé | caburé | Glaucidium brasilianum |
| 584 | *tsjáwa | carandá | palmera | Copernicia alba |
| 606 | *Vlaqˀ-íko | algarrobo (especie) | ||
| 617 | *waˀjek | algarroba, algarrobo (especie) | ||
| 618 | *waka | garça (esp.) | garza (especie) | |
| 651 | *ʔal | gambá-de-orelha-branca | comadreja | Didelphis albiventris |
| 654 | *ʔaletˀa | garça (esp.) | garza (especie) |
Referências
- Jolkesky, Marcelo Pinho de Valhery. 2016. Estudo arqueo-ecolinguístico das terras tropicais sul-americanas. Doutorado em Linguística. Universidade de Brasília.
- Rodrigues, Aryon Dall'Igna. 1986. Línguas brasileiras: Para o conhecimento das línguas indígenas. São Paulo: Loyola. (PDF)
- Viegas Barros, J. Pedro. 2013. Proto-Guaicurú: Una reconstrucción fonológica, léxica y morfológica. (LINCOM Studies in Native American Linguistics.) München: LINCOM. 364pp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.